DAMHERTEN IN NEDERLAND

Damherten hebben in Nederland een ongelukkige status. Door sommige overheden worden ze gezien als ongwenste exoot. Het heeft ook niet veel gescheeld of de Minister van LNV had besloten dat alle damherten in Nederland afgeschoten moesten worden. Puur vanwege het opgelegde label van exoot. Ook nu zien sommige provinciale overheden de soort nog steeds als een ongewenste vreemdeling. Desondanks weet de soort zich prima te handhaven en zelfs zijn leefgebied uit te breiden. Ook dat leidt veelal weer tot problemen. Schade aan vegetatie, gewassen, gevaar voor de veiligheid etc. En dan opnieuw de roep om er wat aan te doen.

Boerema & van den Brink stelt zich op het standpunt dat de damherten een verrijking zijn van onze biodiversiteit. Dat de soort in een bepaalde periode afwezig was in Nederland wil nog niet zeggen dat zij dan automatisch als exoot bestempeld dient te worden. Ook in de ons omringende landen wordt de damhert gezien als inheems en ook nog eens een waardevolle aanwinst op de biodiversiteit. Onder voorwaarde dat de populaties duurzaam beheerd worden, niet alleen vanwege de bescherming van economsiche belangen, maar vooral ook in het belang van het welzijn van de populaties zelf.

Dus dat zou ook in Nederland het algemene standpunt moeten zijn.

2014; NAAR EEN NIEUW FAUNABEHEERPLAN DAMHERTEN DUINGBIEDEN

Door de Faunabeheereenheden Noord- en Zuid-Holland is in 2014 aan Boerema & van den Brink opdracht gegeven een nieuw Faunabeheerplan Damhert te schrijven.

Ter voorbereiding hebben wij er voor gekozen om eerst het toen nog geldende Faunabeheerplan te evalueren.

Bij deze evaluatie werd gelijktijdig een inventarisatie gedaan naar de meest actuele en toepasbare wetenschappelijke kennis in binnen en buitenland. Hierbij is gebruik gemaakt van de databank die door de stichting De Schut wordt beheerd.

Op basis van de evaluatie en de uitkomsten is een nieuw (concept) Faunabeheerplan Damhert 2015-2020 geschreven(1). In dit document is een diepgaande analyse en onderbouwing opgenomen. Op grond hiervan kon bevoegd gezag ontheffing verlenen voor het beheer van de populaties damherten in de duingebieden. Dit alles gebaseerd op actuele en wetenschappelijk verantwoorde kennis, alsmede de informatie die uit de evaluatie van het voorgaande Faunabeheerplan.

2020; Juridisch en ecologisch review van het nieuwe Faunabeheerplan voor de periode 2020-2026

In opdracht van de Faunabeheereenheid Noord-Holland is door Boerema & van den Brink B.V. in april 2020 een gedetailleerde review uitgevoerd van het in concept voorliggende (nieuwe) plan voor de komende zes jaar.

Getoetst is op ecologische samenhang en actualiteit van de in het plan opgenomen gegevens. Tevens is getoetst op logische indeling, voldoende onderbouwing met betrekking tot ontstane schade en of de beoogde maatregelen ook deze schade daadwerkelijk kunnen doen afnemen. Daarnaast is getoetst of het plan voldoet aan de huidige juridische vereisten. Met de adviezen voor verbetering kunnen de schrijvers van het plan nu verder.

1. (Brink, D.B. van den, M.Sc.. 15 juni 2015.Faunabeheerplan damherten noord- en Zuid-Holland 2016-2021, Rapport: 2015/FBENH/01bconcept).

2. Brink, Bob D.B. van den., Review Faunabeheerplan Duingebied & Damherten 2020-2026 (concept-versie 2.0), deskundigenbeoordeling op Ecologie, Maatregelen en Uitvoering, 14 april 2020, Houwerzijl, Boerema & van den Brink b.v., Rapport nummer 2020-0320-DC3. 18 blz.

TOCH WEER BEHEER DAMHERTEN IN ZEELAND

In 2016 heeft Boerema & van den Brink een adviesvraag van de provincie Zeeland uitgewerkt.

Deze opdracht had betrekking op de door de provincie opnieuw op te stellen besluit zoals vernoemd in de uitspraak van de Rechtbank d.d. 4 december 2015. In deze uitspraak werd de afgegeven ontheffing voor het beheren van damhertenpopulaties op Schouwen en Walcheren vernietigd.

Na bestudering van de uitspraak, de afgegeven ontheffing en het daaraan ten grondslag liggende Faunabeheerplan bleek het volgende: Het door de Rechtbank vernietigde besluit (ontheffing) is enkel gebaseerd op het wettelijke belang ‘populatiebeheer’ en dan ook nog enkel ‘ter regulering van de maximale populatieomvang in relatie tot de draagkracht van het gebied waarin de dieren zich bevinden’.

Door Boerema & van den Brink is vervolgens geadviseerd om meerdere wettelijke belangen aan het besluit ten grondslag te leggen. Hiermee ontstaat een bredere basis voor een houdbare ontheffing. Mede omdat ook het wettelijke belang ‘populatiebeheer’ ook nog de mogelijkheid in zich draagt om dit toe te passen vanwege de ‘aanwezige schadehistorie’.

Dat de provincie Zeeland het advies uiteindelijk heeft opgevolgd blijkt uit onderstaande tekst van een persbericht:

Provincie Zeeland heeft dinsdag 26 januari opnieuw een ontheffing verleend om de damhertenstand te verkleinen middels afschot. De Provincie had in juni 2015 hiertoe ook al ontheffing verleend, maar die werd eind december aangevochten door de Faunabescherming, en met succes. De ontheffing van deze week gaat met onmiddellijke ingang in.

De provincie vindt het belangrijk dat er niet teveel damherten komen, omdat de dieren voor gevaarlijke situaties kunnen zorgen als ze de weg oversteken. En als er teveel damherten zijn is er niet genoeg voedsel voor ze. 'Daarnaast dreigt er kans op inteelt', zo zegt gedeputeerde Carla Schönknecht, 'nu al zijn er regelmatig herten te zien met inteeltverschijnselen, waarbij de geweien bijvoorbeeld anders staan dan zou moeten'. De dieren leveren ook schade op aan de landbouw. Gedeputeerde Carla Schönknecht. 'We hebben als Provincie voor het eerst het welzijn meegewogen in onze motivatie om de ontheffing te verlenen'.

Het gaat om de herten in de Manteling op Walcheren en op de Kop van Schouwen. Bureau Alterra heeft na onderzoek berekend dat er op Schouwen plek is voor maximaal 325 herten en op Walcheren voor maximaal 80. Volgens een laatste schatting zijn er een kleine duizend herten alleen al op de kop van Schouwen. Het afgelopen jaar is het aantal ongevallen verviervoudigd. Door de ontheffing kan het streefaantal nu op peil worden gehouden.

Inventarisatie Damherten in Fryslân

Door de Provincie Fryslân is aan de onderzoeksbureaus Boerema & van den Brink B.V. en Jasja Dekker Dierecologie opdracht gegeven voor een onderzoek ‘inventarisatie damherten in Fryslân’.

In grote lijnen hield deze opdracht het volgende in:

• Inventariseer wat de herkomst en huidige staat is van de vrij levende populaties damherten in de provincie;
• Inventariseer welke schade en overlast door de damherten worden ervaren en vastgelegd, inclusief een analyse daarover. Per populatie in beeld brengen van schade en risico's voor wettelijke belangen als genoemd in de Wet natuurbescherming en de trend hierin.
• Breng per populatie in beeld of overlast wordt ervaren, waaruit deze overlast bestaat en de mate waarin deze overlast wordt ervaren en de trend hierin;
• Geef een onderbouwde prognose van de ontwikkelingen in de nabije toekomst bij ongewijzigd beheer. Betrek hierbij ook de informatie over optredende schade en risico’s voor de verkeersveiligheid.
• Adviseer over de beste aanpak om de nu reeds aanwezige damhertenpopulaties te beheren zodat dat schade aan landbouw beperkt blijft en gevaar voor de verkeersveiligheid (of andere wettelijke belangen) wordt beperkt of zelfs kan worden voorkomen.

De resultaten van dit onderzoek zijn vastgelegd in onderstaand rapport.

Referaat:

Bob D.B. van den Brink en Jasja J.A. Dekker, 2019. Damherten in Fryslân, verkenning en blik op de toekomst. Houwerzijl, Boerema & van den Brink b.v./Jasja Dekker Dierecologie, rapport nummer 20190105D. 41 blz.; 7 fig.; 1 tab., 11 grafieken, 15 ref, 9 bijlagen (separaat bijlagenrapport met fig en ref).

Rapport Damherten in Fryslan_Verkenning en blik op de toekomst 24 januari 2019 BvdB&JD.pdf